مرجع تخصصی تیر و کمان تیر و کمان با الهام کرامتی
چرا کلاس تیر و کمان؟
تیراندازی با کمان جزو قدیمیترین و اصیلترین ورزشهای جهان است؛ ورزشی که همزمان قدرت بدنی، تمرکز ذهنی، ثبات احساسی و دقت را تقویت میکند. بسیاری از افرادی که وارد این رشته میشوند، میگویند تیراندازی با کمان برایشان چیزی فراتر از یک ورزش بوده: تلفیقی از مدیتیشن، چالش، آرامش و هیجان.
کلاس تیر و کمان مبتدی، جایی است که تمام این تجربه از آن آغاز میشود. مهم نیست چند سال داری، سابقه ورزشیات چیست یا چقدر توان بدنی داری؛ این ورزش قابل شخصیسازی برای همه است.
در این مقاله قصد داریم مسیر شروع را طوری توضیح بدهیم که اگر امروز تصمیم بگیری ثبتنام کنی، دقیقاً بدانی چه چیزی در انتظار توست.
آشنایی با رشتههای تیر و کمان
قبل از ورود به کلاس، باید بدانی کدام سبک برایت مناسبتر است. سه سبک اصلی وجود دارد:
۱. کامپوند (Compound)
کمانی با پولی و سیستم کشش ثابت.
ویژگیها:
-
دقت بسیار بالا
-
مناسب مسابقات
-
مناسب افراد با قدرت بدنی متوسط
-
تکنیکهای تخصصیتر
کامپوند انتخاب عالی برای افرادی است که میخواهند سریعتر به امتیازهای بالاتر برسند.
۲. ریکرو (Recurve)
همان کمان المپیکیها.
ویژگیها:
-
نیاز به قدرت بدنی و ثبات بیشتر
-
اصول تکنیکی عمیق
-
محبوبترین سبک آموزش
۳. کمان سنتی (Traditional)
حسی و کلاسیکتر.
برای کسانی که دنبال تجربه طبیعیتر و نزدیکی با سبکهای تاریخی هستند.
در کلاس مبتدی، معمولاً مربیان اجازه میدهند هنرجو قبل از خرید تجهیزات، چند جلسه با هر سبک تجربه کند و سپس انتخاب نهایی داشته باشد.
تجهیزات مورد نیاز برای شروع
هنرجوی مبتدی لازم نیست همان ابتدا کمان بخرد. بسیاری از باشگاهها تجهیزات در اختیار افراد میگذارند. اما برای آشنایی بیشتر، مهمترین تجهیزات را معرفی میکنیم:
۱. کمان
انتخاب وزن کشش (Draw Weight) بسیار مهم است. وزن بالا برای شروع ممنوع است؛ باعث آسیب شانه، آرنج و مچ میشود.
۲. تیر
تیرها باید متناسب با قد، کشش و نوع کمان انتخاب شوند.
در کلاس مبتدی، تیرهای “طول استاندارد و مقاومت متوسط” ارائه میشود.
۳. محافظ انگشت، زره ساعد، بند سینه
برای جلوگیری از آسیبدیدگی و بهبود فرم تیراندازی.
۴. کوییور (محفظه تیر)
برای نگهداری تیرها در کنار خط تیر.
۵. نوار انگشت و گارد انگشت
برای محافظت هنگام رهاسازی.
یک مربی حرفهای در همان جلسات ابتدایی نحوه استفاده درست از این وسایل را آموزش میدهد.
جلسه اول کلاس تیر و کمان مبتدی
جلسه اول معمولاً ترکیبی از آشنایی، آموزش ایمنی و شلیکهای کوتاه است.
۱. معرفی باشگاه و قوانین ایمنی
-
هرگز بدون فرمان مربی تیر شلیک نکنید.
-
از محدوده هدف جلوتر نروید مگر با اجازه مربی.
-
کمان را هرگز سمت دیگران نگیرید.
-
تیر را روی زمین نیندازید یا لگد نکنید.
ایمنی در تیر و کمان مهمترین اصل است.
۲. گرم کردن
۱۰ دقیقه حرکات کششی مخصوص شانه، کتف، ساعد و عضلات مرکزی.
۳. گرفتن صحیح کمان (Grip)
بخش بسیار مهمی که از همان ابتدا باید اصولی باشد.
گرفتن کمان باید:
-
نرم باشد
-
بدون فشار اضافی
-
با زاویه صحیح مچ
۴. نحوه ایستادن (Stance)
در کلاس مبتدی دو حالت آموزش داده میشود:
-
Square stance (ایستادن مربع)
-
Open stance (ایستادن باز)
۵. اولین شلیک
مربی اجازه میدهد هنرجو برای آشنایی اولیه از فاصله ۳ تا ۵ متری شلیک کند.
تمرینات اولیه بدون فشار روی امتیاز انجام میشود؛ فقط تمرکز بر فرم.
برنامه جلسات کلاس تیر و کمان مبتدی
در اکثر باشگاهها دوره مبتدی ۸ تا ۱۲ جلسه است.
یک نمونه برنامه استاندارد:
جلسه ۱:
ایمنی، آشنایی با کمان، اولین شلیک
جلسه ۲:
ایستادن صحیح – گرفتن کمان – تنظیم شانهها
جلسه ۳:
کشیدن کمان – لنگرگیری (Anchor) – تراز کردن دید
جلسه ۴:
تنظیمات Sight و آشنایی با خطای جانبی
جلسه ۵:
تمرین پشت سر هم / تیراندازی ریتمیک
جلسه ۶:
اصلاح فرم – تیراندازی از فاصله بیشتر
جلسه ۷:
آشنایی با فالو-ترو (Follow Through)
جلسه ۸:
تمرین امتیازگیری – رفع ایرادات
جلسه ۹–۱۲:
اجرا، تکرار، دقت بیشتر، آمادهسازی برای ثبت امتیاز ۳۰ متر یا ۱۸ متر (با توجه به سبک)
تکنیکهای پایهای که در کلاس مبتدی یاد میگیری
در این بخش مفصلتر توضیح میدهیم.
۱. Alignment (تراز بدن)
بدن باید مثل یک خط صاف از کف پا تا سر باشد.
مشکل رایج: خم کردن کمر یا قوس زیاد در پشت.
۲. Anchor point (لنگرگیری ثابت)
نقطهای روی صورت (معمولاً کنار دهان، چانه یا دماغ) که بند رهاسازی یا نخ کمان هر بار به همان نقطه برسد.
۳. Aiming (نشانهگیری)
در کامپوند با Sight تخصصی
در ریکرو با ترکیب Sight و تمرکز روی هدف
۴. Release (رهاسازی)
بزرگترین چالش مبتدیهاست.
رهاسازی باید:
-
نرم
-
بدون تکان
-
بدون فشار اضافی
-
بدون کمک انگشتان
باشد.
۵. Follow Through
بعد از رهاسازی، دستها و صورت باید تا لحظه برخورد تیر ثابت بمانند.
حرکت ناگهانی، تیر را منحرف میکند.
اشتباهات رایج مبتدیها
۱. فشار دادن زیاد کمان با دست جلو
۲. کشیدن کمان با عضلات بازو به جای عضلات پشت
۳. رهاسازی با تکان دادن صورت
۴. خم شدن بیش از حد هنگام نشانهگیری
۵. تیراندازی سریع و بدون ریتم
۶. نگاه کردن به نتیجه تیر قبل از تمام شدن شلیک
۷. Sight زدن بدون درک کامل تکنیک
مربی خوب از همان روزهای اول جلوی این اشتباهات را میگیرد.
هزینههای کلاس تیر و کمان مبتدی
هزینهها بسته به شهر و باشگاه متفاوت است، اما معمولاً شامل موارد زیر است:
-
شهریه کلاس مبتدی: بین ۲ تا ۵ میلیون تومان
-
عضویت سالانه در باشگاه: بین ۱ تا ۲ میلیون
-
خرید کمان مبتدی: از ۱۰ تا ۴۰ میلیون (کامپوند گرانتر است)
-
لوازم جانبی: ۳ تا ۷ میلیون
-
تیرها: حدود ۲ تا ۵ میلیون برای یک دست کامل
هنرجو لازم نیست همان اول همه چیز را بخرد؛ معمولاً بعد از ۱۰ جلسه مربی تشخیص میدهد چه تجهیزاتی مناسب است.
پیشرفت در کلاس مبتدی؛ چقدر طول میکشد؟
به طور معمول:
-
بعد از ۴ جلسه هنرجو میتواند ۵ متر را دقیق بزند.
-
بعد از ۱۰ جلسه فرم بدنی مشخص میشود و شلیکهای منظم به هدف دیده میشود.
-
بعد از ۳ ماه هنرجوی کامپوند میتواند وارد ۱۸ متر شود.
-
بعد از ۶ ماه میتواند به امتیازگیریهای رسمی فکر کند.
البته سرعت پیشرفت به مربی و تمرین خانگی هم بستگی دارد.
انتخاب مربی مناسب
یک مربی مبتدی خوب ویژگیهای زیر را دارد:
-
صبر بالا
-
توضیح ساده و دقیق
-
توانایی اصلاح فرم
-
اطلاعات کامل درباره تجهیزات
-
توانایی برنامهریزی مشخص
-
تجربه شلیک واقعی در مسابقات
مربی باید بتواند ایرادهای کوچک هنرجو را از همان ابتدا اصلاح کند.
نقش تمرین بدنی در کلاس مبتدی
تیر و کمان فقط “بالا تنه” نیست؛ بدن کامل درگیر میشود.
عضلات مهم برای تیراندازی:
-
عضلات پشت (لاتیسیموس، رومبوئید، ترپز)
-
عضلات Core
-
ساعد و مچ
-
عضلات تثبیتکننده کتف
تمرینهای مناسب مبتدیها:
-
پلانک ۳۰ ثانیه تا ۲ دقیقه
-
کش TRX یا باند پیلاتس
-
روتیشن شانه با دمبل ۱ کیلو
-
تمرینات تثبیت کتف مثل Wall slide و Y-T-W
جمعبندی و نقشه راه نهایی برای مبتدیها
اگر بخواهیم کل مسیر را خلاصه کنیم:
مرحله ۱ – آشنایی (۱–۲ جلسه)
تجربه کمان، یادگیری ایمنی، اولین شلیکها
مرحله ۲ – تثبیت تکنیک (۳–۸ جلسه)
یادگیری ایستادن، نشانهگیری، رهاسازی، فالو-ترو
مرحله ۳ – افزایش فاصله (ماه ۲)
ورود به ۱۰–۱۲ متر، تنظیم Sight، تیراندازی اصولی
مرحله ۴ – ورود به سبک اصلی (ماه ۳)
انتخاب بین کامپوند، ریکرو یا سنتی
مرحله ۵ – اولین امتیازگیری رسمی (ماه ۴–۶)
آمادگی برای مسابقات باشگاهی
